Bursztyn od wieków fascynuje ludzi swym pięknem i tajemniczością. W biżuterii pełni wyjątkową rolę – łączy w sobie cechy kamienia szlachetnego i surowca naturalnego. Jego barwa, połysk i kształty urzekają, a dodatkowo posiada właściwości lecznicze. Nic więc dziwnego, że od zarania dziejów służył do produkcji ozdób. Początkowo najprostszych amuletów i naszyjników, z czasem wyrafinowanej, luksusowej biżuterii.
Pochodzenie i właściwości bursztynu
Bursztyn, inaczej zwany kamieniem słońca lub złotem Bałtyku, powstaje z żywicy drzew iglastych. Ma od 40 do 50 milionów lat i pochodzi najczęściej z epoki trzeciorzędu. W tym okresie na terenach dzisiejszej Europy rosły lasy sosnowe, z których żywica uległa skamienieniu. Proces ten trwał miliony lat. Surowiec o barwie od bladej po głęboki brąz nosi nazwę suktynu i wymaga starannego szlifowania oraz polerowania. Dopiero wówczas ukazują się jego prawdziwe walory – delikatny połysk, przejrzystość, ciepła barwa.
Główne złoża bursztynu
- Wybrzeże Bałtyku (Polska, Rosja, Litwa, Łotwa) – złoża powstałe dzięki ruchom tektonicznym oraz abrazji morskiej
- Dominikana – znaczne ilości bursztynu wydobywane są w kopalni La Cueva
- Myanmar – bursztyny birmańskie wyróżniają się intensywnie czerwoną barwą
Największe na świecie złoża bursztynu znajdują się na Wybrzeżu Bałtyckim, stąd też pochodzi surowiec najwyższej jakości, ceniony przez jubilerów. Polskie bursztyny charakteryzują się szeroką gamą kolorów – od bladożółtych po głębokie czerwone, przechodzące w brąz. Czasem zawierają inkluzje roślinne lub zwierzęce, co podnosi ich wartość.
Zastosowanie w biżuterii
Od tysiącleci bursztyn jest pożądanym i cenionym kamieniem jubilerskim. Służył już w starożytności do wyrobu naszyjników, kolii, bransoletek, pierścieni, kolczyków, zausznic i figurek. Najstarsze ozdoby bursztynowe pochodzą sprzed 6000 lat. Wykonywali je Celtowie, Słowianie, Grecy, Rzymianie, a później Wikingowie. Uwielbiali bursztyn za ciepłą barwę, delikatny połysk i łatwość obróbki.
Popularność bursztynu
Bursztyn od dawna uchodził za kamień o magicznych i leczniczych właściwościach. Przypisywano mu m.in. moc ochronną, płodności i miłości. Dzięki niemu również ozdabiano stroje, traktując go jako symbol zamożności i wysokiej rangi. Do Europy Środkowej bursztyn docierał dzięki szlakowi bursztynowemu, łączącemu Morze Śródziemne z Bałtykiem. Handel tym cennym surowcem kwitł, a bursztynowe ozdoby były niezwykle poszukiwane przez możnych i arystokratów.
Obecnie bursztyn wciąż nie traci na popularności. Choć jego złoża nie są niewyczerpane, w dalszym ciągu pozyskuje się go w znacznych ilościach. Największe kopalnie suktynu znajdują się w Rosji i na Litwie, ale surowiec ten wciąż występuje również na polskim wybrzeżu Bałtyku.
Współczesna biżuteria z bursztynem
We współczesnej, luksusowej biżuterii bursztyn występuje obok drogich kamieni, złota, platyny, srebra. Jest nieodłącznym elementem jubilerskich kolekcji – zarówno tych klasycznych, jak i nowoczesnych, awangardowych. Nadaje biżuterii ciepła i blasku. Świetnie komponuje się z brylantami, szmaragdami, rubinami czy szafirami.
Bursztyn pozyskuje się również z dna Bałtyku. W jego osadach spoczywają ogromne ilości tego surowca, który wydobywają specjalne statki. Jest to proces żmudny i kosztowny, ale pozwala uzyskać naturalne, nieszlifowane bryły o wyjątkowym uroku. Trafiają one następnie do pracowni jubilerskich.
Podsumowanie
Bursztyn zadziwia swą urodą i trwałością. Choć znany jest człowiekowi od tysiącleci, wciąż inspiruje jubilerów do tworzenia nietuzinkowych ozdób. Ze względu na swe walory optyczne i symboliczne na stałe wpisał się w kanon kamieni szlachetnych. Nic dziwnego, że w biżuterii pełni rolę wyjątkową – łącząc w sobie cechy zarówno minerału, jak i skarbu natury. Dzięki pracochłonnej obróbce uzyskuje niespotykany blask, a jego forma, faktura i kolor urzekają od stuleci.
